MLC Legislative Election 2024 : महाराष्ट्र विधान परिषद चुनाव में कैसे क्रॉस वोटिंग ने बिगाड़ा गणित, किसने कितनी सीटें जीतीं?
MLC Legislative Election 2024: महाराष्ट्रातील विधान परिषदेच्या 11 विद्यमान सदस्यांचा कार्यकाळ 27 जुलै 2024 रोजी संपत आहे. एमएलसी निवडणुकीसाठी 11 जागांसाठी एकूण 12 उमेदवार रिंगणात होते ज्यासाठी 12 जुलै रोजी सकाळी 9 ते दुपारी 4 वाजेपर्यंत मतदान झाले होते.
महाराष्ट्रातील विधान परिषदेच्या 11 जागांसाठी शुक्रवारी मतदान संपले. 11 जागांसाठी 12 उमेदवार रिंगणात होते. मतदान संपल्यानंतर सर्व 11 जागांचे निकालही आले आहेत. एनडीएने नऊ जागा जिंकल्याचं ट्विट राज्याचे उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी केलं आहे. त्याचवेळी काँग्रेस आणि शिवसेनेचा (यूबीटी) प्रत्येकी एक उमेदवार विजयी झाला आहे. या निवडणुकीत शरद पवार समर्थक उमेदवार जयंत पाटील यांचा पराभव झाल्याचे पाटील यांनी सांगितले.
तीन महिन्यांत राज्यात विधानसभा निवडणुका होणार असल्याने ही निवडणूक अत्यंत महत्त्वाची होती. राज्यात चालू असलेले तत्कालीन महाविकास आघाडी सरकार जून २०२२ मध्ये झालेल्या एमएलसी निवडणुकीनंतरच पडले होते. त्याची सुरुवात निवडणुकीत क्रॉस व्होटिंगच्या माध्यमातून झाली. यावरून या निवडणुकांचे महत्त्व समजू शकते.
महाराष्ट्र विधानपरिषद निवडणुकीचे वेळापत्रक काय आहे?
महाराष्ट्र विधान परिषद निवडणुकीची अधिसूचना निवडणूक आयोगाने २५ जून रोजी जारी केली होती. 2 जुलैपर्यंत सर्व उमेदवारांनी उमेदवारी अर्ज दाखल केले. नामनिर्देशनपत्रांची छाननी ३ जुलै रोजी झाली असून उमेदवारी अर्ज मागे घेण्याची अंतिम तारीख ५ जुलै होती. विधान परिषद निवडणुकीसाठी 12 जुलै रोजी सकाळी 9 ते दुपारी 4 या वेळेत मतदान झाले. 12 जुलै रोजी सायंकाळी 5 वाजता मतमोजणी झाली. निवडणूक आयोगाच्या म्हणण्यानुसार 16 जुलैपूर्वी निवडणूक प्रक्रिया पूर्ण होईल.
विधानपरिषदेच्या निवडणुका आताच का झाल्या?
सदनातील 11 विद्यमान सदस्यांचा कार्यकाळ 27 जुलै 2024 रोजी संपत आहे. हे सदस्य डॉ.मनिषा श्यामसुंदर कायंदे, विजय विठ्ठल गिरकर, अब्दुल्ला खान ए. लतीफ खान दुर्राणी, निलय मधुकर नाईक, अनिल परब, रमेश नारायण पाटील, रामराव बालाजीराव पाटील, डॉ.वजाहत मिर्झा अतहर मिर्झा, डॉ. प्रज्ञा राजीव सातव, महादेव जगन्नाथ जानकर आणि जयंत प्रभाकर जानकर पाटील आहेत. यापैकी अनिल परब हे एक लोकप्रिय नाव आहे, ज्यांनी नुकतीच मुंबई पदवीधर मतदारसंघातून महाराष्ट्र विधान परिषदेची निवडणूक जिंकली.
या निवडणुकीत कोणत्या पक्षाचे उमेदवार कोण होते?
महाराष्ट्रातील विधान परिषद निवडणुकीसाठी एकूण 14 उमेदवारांनी अर्ज दाखल केले होते. त्यापैकी अजयसिंह मोतीसिंग सेंगर आणि अरुण रोहिदास जगताप या दोन अपक्ष उमेदवारांचे अर्ज फेटाळण्यात आले. अशा प्रकारे एकूण 12 उमेदवार निवडणूक लढले. पक्षनिहाय उमेदवारांवर नजर टाकल्यास, भाजपकडून पाच उमेदवार, शिवसेना आणि राष्ट्रवादीचे प्रत्येकी दोन आणि काँग्रेस, शिवसेना (यूबीटी) आणि शेतकरी आणि कामगार पक्षाचा प्रत्येकी एक उमेदवार होता.
भाजपने पंकजा मुंडे, योगेश टिळकर, परिणय फुके, अमित गोरखे, सदाभाऊ खोत यांना उमेदवारी दिली. शिवसेनेने माजी खासदार कृपाल तुमाने आणि भावना गवळी हे दोन उमेदवार उभे केले. राष्ट्रवादीने शिवाजीराव गर्जे आणि राजेश विटेकर यांना तिकीट दिले. शिवसेनेकडून उद्धव गटाचे मिलिंद नार्वेकर रिंगणात राहिले. काँग्रेसने प्रज्ञा सातव यांना आपला चेहरा केला. जयंत पाटील हे पीझंट्स अँड वर्कर्स पार्टी ऑफ इंडिया (पीडब्ल्यूपीआय) मधून आले होते, ज्यांना शरद पवार गटाचा पाठिंबा होता.
MLC कसे निवडले जाते?
विधान परिषदेच्या एकूण 78 जागा असून त्यापैकी 66 जागा निवडून आल्या आहेत तर 12 जागा आहेत. राज्यातील आमदार आमदार कोट्यातील 1/6 जागांसाठी मतदान करतात. हे आमदार या निवडणुकीत मतदार आहेत. या निवडणुकांमध्ये लोकसभा आणि विधानसभा निवडणुकांप्रमाणे मतदान होत नाही. येथे आमदारांना पसंतीक्रमाच्या आधारे मतदान करावे लागते.
निवडणूक आयोगाकडून आमदारांना खास पेन दिले जाते. मतदारांना एकाच पेनाने उमेदवारांच्या विरोधात क्रमांक लिहावा लागतो. त्याला सर्वाधिक पसंतीच्या उमेदवाराच्या नावापुढे नंबर लावावा लागतो. अशा दुसऱ्या पसंतीच्या उमेदवारासमोर दोन लिहावे लागतील. तसेच आमदार हवे असल्यास सर्व उमेदवारांना प्राधान्यक्रम देऊ शकतात. आयोगाने दिलेले विशेष पेन वापरले नाही तर ते मत अवैध ठरते. यानंतर विधानसभेतील आमदारांची संख्या आणि विधानपरिषदेच्या रिक्त जागांच्या आधारे विजयासाठी आवश्यक मते ठरविली जातात. आवश्यक त्यापेक्षा जास्त मते मिळविणाऱ्या उमेदवाराला विजयी घोषित केले जाते.
ही आवश्यक संख्या कशी ठरवली जाते?
येथील विद्यमान आमदारांची संख्या 274 आहे. त्याच वेळी, एकूण 11 MLC जागांसाठी निवडणुका झाल्या आहेत. वरच्या सभागृहात पोहोचण्यासाठी प्रत्येक सदस्याला किती आमदारांचा पाठिंबा असावा, याचे निश्चित सूत्र आहे. हे सूत्र असे की एकूण आमदारांच्या संख्येला विधान परिषद सदस्यांच्या संख्येने भागून एक बेरीज केली जाते.
यावेळी येथून विधान परिषदेचे 11 सदस्य निवडून येणार होते. त्यात एक जोडून संख्या 12 होते. आता एकूण सदस्य 274 आहेत त्यामुळे त्याला 12 ने भागल्यास अंदाजे 23 येते. म्हणजेच एमएलसी होण्यासाठी उमेदवाराला 23 प्राथमिक मतांची आवश्यकता होती. पहिल्या पसंतीच्या मतांनी विजेता ठरला नाही तर दुसऱ्या पसंतीची मते मोजली जातात.
महाराष्ट्र विधानपरिषद निवडणुकीचे वेळापत्रक काय आहे?
महाराष्ट्र विधान परिषद निवडणुकीची अधिसूचना निवडणूक आयोगाने २५ जून रोजी जारी केली होती. 2 जुलैपर्यंत सर्व उमेदवारांनी उमेदवारी अर्ज दाखल केले. नामनिर्देशनपत्रांची छाननी 3 जुलै रोजी झाली असून उमेदवारी अर्ज मागे घेण्याची अंतिम तारीख 5 जुलै होती. विधान परिषद निवडणुकीसाठी 12 जुलै रोजी सकाळी 9 ते दुपारी 4 या वेळेत मतदान झाले. 12 जुलै रोजी सायंकाळी 5 वाजता मतमोजणी झाली. निवडणूक आयोगाच्या म्हणण्यानुसार 16 जुलैपूर्वी निवडणूक प्रक्रिया पूर्ण होईल.
विधानपरिषदेच्या निवडणुका आताच का झाल्या?
सदनातील 11 विद्यमान सदस्यांचा कार्यकाळ 27 जुलै 2024 रोजी संपत आहे. हे सदस्य डॉ.मनिषा श्यामसुंदर कायंदे, विजय विठ्ठल गिरकर, अब्दुल्ला खान ए. लतीफ खान दुर्राणी, निलय मधुकर नाईक, अनिल परब, रमेश नारायण पाटील, रामराव बालाजीराव पाटील, डॉ.वजाहत मिर्झा अतहर मिर्झा, डॉ. प्रज्ञा राजीव सातव, महादेव जगन्नाथ जानकर आणि जयंत प्रभाकर जानकर पाटील आहेत. यापैकी अनिल परब हे एक लोकप्रिय नाव आहे, ज्यांनी नुकतीच मुंबई पदवीधर मतदारसंघातून महाराष्ट्र विधान परिषदेची निवडणूक जिंकली.
या निवडणुकीत कोणत्या पक्षाचे उमेदवार कोण होते?
महाराष्ट्रातील विधान परिषद निवडणुकीसाठी एकूण 14 उमेदवारांनी अर्ज दाखल केले होते. त्यापैकी अजयसिंह मोतीसिंग सेंगर आणि अरुण रोहिदास जगताप या दोन अपक्ष उमेदवारांचे अर्ज फेटाळण्यात आले. अशा प्रकारे एकूण 12 उमेदवार निवडणूक लढले. पक्षनिहाय उमेदवारांवर नजर टाकल्यास, भाजपकडून पाच उमेदवार, शिवसेना आणि राष्ट्रवादीचे प्रत्येकी दोन आणि काँग्रेस, शिवसेना (यूबीटी) आणि शेतकरी आणि कामगार पक्षाचा प्रत्येकी एक उमेदवार होता.
भाजपने पंकजा मुंडे, योगेश टिळकर, परिणय फुके, अमित गोरखे, सदाभाऊ खोत यांना उमेदवारी दिली. शिवसेनेने माजी खासदार कृपाल तुमाने आणि भावना गवळी हे दोन उमेदवार उभे केले. राष्ट्रवादीने शिवाजीराव गर्जे आणि राजेश विटेकर यांना तिकीट दिले. शिवसेनेकडून उद्धव गटाचे मिलिंद नार्वेकर रिंगणात राहिले. काँग्रेसने प्रज्ञा सातव यांना आपला चेहरा केला. जयंत पाटील हे पीझंट्स अँड वर्कर्स पार्टी ऑफ इंडिया (पीडब्ल्यूपीआय) मधून आले होते, ज्यांना शरद पवार गटाचा पाठिंबा होता.
कोणत्या पक्षाने किती जागा जिंकल्या?
12 उमेदवारांपैकी पाच भाजपचे उमेदवार विजयी झाले आहेत. राष्ट्रवादी काँग्रेस (अजित पवार) गट आणि शिवसेनेचे प्रत्येकी दोन उमेदवार विजयी झाले आहेत. महाविकास आघाडीच्या काँग्रेसच्या उमेदवार प्रज्ञा सातव आणि शिवसेनेच्या उद्धव गटाचे उमेदवार मिलिंद नार्वेकर यांचाही सहज विजय झाला. मात्र, शरद गटाचे समर्थक जयंत पाटील यांना पराभवाला सामोरे जावे लागले आहे.
भाजपने पाच उमेदवार उभे केले होते आणि अपक्षांसह 111 आमदार होते. तरीही त्यांच्याकडे चार मते कमी होती जी त्यांना मिळाली. एकनाथ शिंदे यांच्याकडे ३८ आमदार आहेत, याशिवाय त्यांना प्रहार जनशक्ती पक्षाचे दोन आणि सात अपक्ष आमदारांचा पाठिंबा होता. अजित पवार यांच्या राष्ट्रवादीचे स्वतःचे ४० आमदार होते आणि त्यांच्या दुसऱ्या उमेदवाराला सात मते कमी पडली, ज्याची अंशतः क्रॉस व्होटिंगने भरपाई झाली.
क्रॉस व्होटिंग कसे झाले?
महाराष्ट्र विधान परिषदेच्या निवडणुकीत एनडीएने आपल्या सर्व नऊ जागा जिंकल्या आहेत. महाविकास आघाडीकडून काँग्रेसच्या प्रज्ञा सातव आणि शिवसेनेच्या उद्धव गटाचे मिलिंद नार्वेकर विजयी झाले आहेत. शेकापचे जयंत पाटील यांचा पराभव झाला आहे. एमव्हीएच्या एकूण मतांपैकी पाच मतांची विभागणी झाल्याचे बोलले जात आहे. महाविकास आघाडीकडे एकूण 64 मते होती. यामध्ये प्रज्ञा सातव यांना 25, मिलिंद नार्वेकर यांना 22 आणि जयंत पाटील यांना 12 मते मिळाली. जयंत पाटील म्हणाले की, माझी 12 मते मला मिळाली असून काँग्रेसची काही मते विभागली गेली आहेत.
विधान परिषद निवडणुकीत एनडीएचा मित्रपक्ष राष्ट्रवादी काँग्रेस (अजित पवार) गटाचे दोन्ही उमेदवार विजयी झाले आहेत. या विजयानंतर अजित पवार यांनी आमदारांचे आभार मानले. राष्ट्रवादीचे नेते म्हणाले, ‘आमची मते 42 होती, मात्र आम्हाला 47 मते मिळाली आहेत. ज्यांनी आमच्या उमेदवारांना मतदान केले त्यांचे मी अभिनंदन करतो.